گرافیک محیطی

گرافیک محیطی چیست؟

همه ی ما می دانیم که ارتباطات عصر حاضر فرم های مختلفی را در بر میگیرد از ماهواره ها گرفته تا ساعت های مچی. اما باید به این نکته توجه داشت که علوم جدید نتوانستند جانشین فرم های قدیمی ارتباطات از قبیل نوشته ها و علایم شوند، با توجه به اینکه جامعه به سرعت پیچیده می شود علایم نیز به همان صورت پیشرفت می کنند که اصطلاحا به این طراحی ها، گرافیک محیطی گویند.

طراحی گرافیک محیطی یکی از رشته‌ های هنری تلفیقی می‌ باشد که طراح با ترکیب رشته‌ هایی چون گرافیک، مجسمه سازی، طراحی صنعتی، معماری، شهرسازی و جغرافیا، سعی در انتقال اطلاعات به افراد و ارتباط با آن‌ ها می‌ باشد. این ارتباط با مخاطب به زبان کلمات و با استفاده از طرحی هدفمند انجام می‌ شود. البته گرافیک محیطی نه به تنهائی هنر است نه به تنهائی علم, بلکه شامل هر دو وجه می باشد.

در گرافیک محیطی پیوند انسان با محیط تصحیح شده, نکات غیر ضروری آن حذف و نکات ضروری آن مورد تاکید قرار گرفته و بر جسته می شود. در گرافیک محیطی، اطلاع رسانی و دریافت شدنی بودن ارتباطات انسان و زیبائی شناسی جدید و مناسب مورد توجه قرار می گیرد.

نقش گرافیک محیطـی

طراحی گرافیک محیطی در اعلان های تبلیغاتی و تجاری تلویزیون، سینما، بسته بندی کالا ها، علائم راهنمایی و رانندگی، ویترین مغازه ها، تزیین خیابان ها و مکان های عمومی نظیر هتل ها، فرودگاه ها، متروها و … نقش عمده ای دارد.

گرافیک محیطی به عنوان یکی از شاخه های گرافیک در رسیدن به اهداف بالا نقش به سزائی خواهد داشت. انسان به واسطه ی گرافیک محیطی با محیط پیرامون خود سخن می گوید و با دیگران ارتباط برقرار می کند. گرافیک محیطی در ایجاد فضایی مطلوب و دلنشین برای افراد جامعه دارای نقش موثری است.

مقصود از تمام طرح های گرافیکی برای محیط داخلی و یا خارجی ایجاد فضایی مطلوب برای زندگی پرنشاط و سالم است. گرافیک محیطی را م یتوان به دو گونه گرافیک محیطی دو بعدی یا مسطح و سه بعدی یا حجمی تقسیم کرد.

گرافیک محیطی از پیکتوگرام تا تبلیغات خلاقانه

وقتی صحبت از محیط زندگی اجتماعی می‌ شود، گرافیک محیطی اهمیت ویژه ای پیدا می‌ کند. گرافیک محیطی از آنجایی که تاثیر به سزایی در ایجاد ارتباط و هماهنگی در زندگی اجتماعی دارد، شناخت جنبه‌ های مختلف آن، از منحرف شدن از مسیر درست رسیدن به هدف آن، جلوگیری می‌ کند.

طراح گرافیک با شناخت جنبه‌ های روانی اثرات محیط و ایجاد خلاقیت در ترکیب المان‌ های مختلف، می‌ کوشد علائمی را ایجاد نماید که در ترکیب منطق و تکنیک با یکدیگر، راهکاری ارائه کند که نهایتا به ارتباط موثر بین مردم منجر می شود.

درست است که تقریبا تمامی شاخه‌ های هنر های تجسمی، در مسیر ایجاد ارتباط و انتقال مفهوم به مخاطب قدم بر می‌ دارد، اما طراح در گرافیک محیطی صرفا به دنبال خلق یک اثری هنری نمی‌ باشد. یکی از نخستین استفاده‌ هایی که از طراحی گرافیک محیطی می‌ شود، ساخت پیکتوگرام‌ ها می‌ باشد.

شاید اصلی‌ ترین و مهم‌ ترین استفاده از گرافیک محیطـی نیز در همین راستا است. پیکتوگرام‌ ها نشانه‌ هایی هستند که قادرند مفهوم یک پنداره، فعالیت، مکان یا رویداد را در قالب تصاویر ساده بیان نمایند. بعنوان مثال، تابلو های راهنمایی و رانندگی از بارزترین نمونه پیکتوگرام‌ ها می باشند.

هدف گرافیـک محیطی

• مردم را به ساده ترین شکل راهنمایی می کند.
• زیباسازی از طریق به کارگیری اصول فرم، طرح و هماهنگی آنها با یکدیگر و محیط پیرامون خود انجام می شود.
• موجب شتابدهی در فعالیت اقتصادی می‌ شود.
• افزایش سطح فرهنگ جامعه در قالب اهداف تبلیغاتی فرهنگی و تجاری از طریق دیوار آگهی ها، بنرها و غیره.
• جامعه را از امکانات موجود در شهر آگاه می‌کنند.
• طراح می کوشد تا بین طرح هایی که ارائه می دهد و هر آنچه از پیش در محیط وجود دارد هماهنگی ایجاد نماید.
• باعث ایجاد تسهیل در ارتباطات اجتماعی می‌ شوند.

عوامل موثر در طراحی گرافیک محیطی

عوامل معینی چون جغرافیای محیط مانند آب و هوا، نور خورشید، میزان بارندگی، نوسان حرارتی، پوشش گیاهی و … به عنوان بخش های طبیعی و زیست محیطی و مجموعه عواملی چون نوع معماری و مواد و مصالح، فضا های آمد و شد، میزان تردد و… به عنوان بخش های ساخته شده ناشی از حضور انسان، عواملی است که طراح در جریان کار خود باید آن ها را بشناسد و مورد توجه قرار دهد.

تفاوت تبلیغات محیطی با گرافیک محیطی

مهمترین نکته ای که باید مدنظر داشت این است که امروزه تبلیغات از هنر گرافیک بهره می‌ گیرد تا به اهداف خود دست یابد. گرافیک یک حوزه بصری است که از دوران کهن با هدف انتقال مفهوم و زیبایی بصری از آن استفاده می‌ شود. هنر، زیبایی را در نهاد خود دارد. ما در اینجا به مفهوم اصیل هنر نزدیک می‌ شویم و از این نظر، هنر نازیبا دیگر هنر نیست. ایرانیان باستان قبل از هخامنشی این هنر را در اختیار داشتند و از آن استفاده می‌ نمودند. فرش ایرانی یکی از زیباترین گرافیک‌ های دنیا می باشد.

طراحان آن نهایت سلیقه را بکار می‌ برند تا اثری زیبا خلق کنند. تغییر و تحولات تاریخی جبرا شرایطی را ایجاد کرد که این شرایط لزوم اطلاع رسانی را در تمام زمینه های اجتماعی، سیاسی، خبری، عبادی و تجاری افزایش داد و کاربرد ابزاری با نام گرافیک نوین مطرح شد. بنابراین، امروزه گرافیک نه تنها به عنوان یک هنر، بلکه به عنوان عامل رسانه ای عمل می‌ نماید.

همانطور که گفته شد، گرافیک تبلیغات نیست. بحث تبلیغ مربوط به دانش دیگری است که طراح گرافیک از آن دانش بی بهره است. تفاوت تبلیغات و گرافیک از این عامل ناشی می‌شود که اطلاع‌رسانی تبلیغی با نوعی مبالغه همراه است. تبلیغات برای دستیابی به اهداف تجاری، سیاسی و اجتماعی تمام ابزار ها را بکار گرفته است. در واقع ادبیات، موسیقی، نقاشی و شعر در ترکیب با یکدیگر و برای انتقال پیام به مخاطب مورد استفاده قرار می‌ گیرند.